როგორ გავლენას ახდენს Facebook საოფისე სამსახურში დასაქმებულთა პროდუქტიულობაზე

სოციალური მედია ღრმად შემოიჭრა ჩვენს ცხოვრებაში – ყოველდღიურად ჩავკირკიტებთ მობილურებსა თუ პლანშეტებს, კომპიუტერებსა თუ სხვა მოწყობილობებს, ახალი ინფორმაციის გასაცნობად თუ გასავრცელებლად, ან უბრალოდ მეგობრებთან/ნაცნობებთან კომუნიკაციის დასამყარებლად. სოციალური მედიის არხებს შორის განსაკუთრებით პოპულარულია Facebook – ჩვენ არ ვეშვებით მას მაშინაც კი, როცა ყოველდღიური რუტინული პროცესებით ვართ დაკავებულები: ჭამისას, მგზავრობისას, მეგობართა გარემოცვაში ყოფნისას. უმეტესობა სამსახურშიც აქტიურად იყენებს Facebook-ს. ყოველი “ნოტიფიკაცია”, ახალი “ლაიქი” თუ კომენტარი ან უბრალოდ იმის ინტერესი, თუ რა ხდება ჩვენს “ნიუსფიდში”, მაშინაც კი, როცა სამსახურებრივი საქმით ვართ დაკავებულები, გვაიძულებს რაღაც პერიოდულობით მაინც თვალი შევავლოთ ამ სოციალურ ქსელს.

ჩნდება მრავალი კითხვა სოციალური ქსელის გამოყენებასთან დაკავშირებით, განსაკუთრებით, სხვადასხვა სამსახურის მენეჯერებსა თუ ადამიანური რესურსების მართვის ხელმძღვანელებს უწევთ შემდეგ საკითხებზე ჩამოყალიბება: რა გავლენას ახდენს სოციალური მედია ჩვენს სამუშაო პროცესსა და პროდუქტიულობაზე? არის თუ არა “ნიუსფიდის” “სქროლვა” უწყინარი მოვლენა, რომელიც დადებითად მოქმედებს დასაქმებული პერსონალის მოტივაციაზე თუ პირიქით, აცდენს მას და სხვა რამეზე გადააქვს ყურადღება, ამდენად ხელს უშლის საქმის შესრულებაში? უნდა მივცეთ თუ არა დასაქმებულებს უფლება გამოიყენოს Facebook სამუშაო პროცესის დროს?

სოციალურ ქსელებში გაბმული

ზუსტად 10 წლის წინ ამ დღეს 20 წლის მარკ ცუკერბერგმა შექმნა სოციალური ქსელი facebook – მშობლიურ ენაზე “პირწიგნაკად” წოდებული – 21-ე საუკუნის ალბათ ერთ-ერთი ყველაზე კარგი გამოგონება. დღეს ამ ქსელს მილიარდამდე მომხმარებელი ჰყავს. Facebook იმდენად იჭრება ჩვენს ცხოვრებში, რომ შეუძლებელია ვირტუალურის რეალურისგან განცალკევება. “ლაივში” პირისპირ საუბრებსა და შეხვედრებს ვირტუალური ჩათი ცვლის, ემოციებს – მრავალფეროვანი სმაილები. თანამონაწილე ხდები მეგობრების, ნაცნობების, უცნობების ცხოვრებისაც კი, ისე, რომ არ გიწევს მათ გვერდით ყოფნა. შენ არ სტუმრობ ამ ადამიანთა სახლებს, მაგრამ სულ ადვილად შეგიძლია შეაბიჯო მათ ვირტუალურ სივრცეში.

ბევრი ჩივის, რომ სოციალურ ქსელებს მიაქვს დრო, ნერვები, ცვლის ადამიანს, უფრო ზარმაცსა და კარჩაკეტილს ხდის მას. ვიღაცისთვის ფეისბუქი განტვირთვის საშუალებაა, ვიღაცისთვის საგანმანათლებლო ფუნქციასაც ითავსებს, ზოგისთვის სულაც სამსახურია. ჩემთვის კი ეს არის ნაცნობებთან (ასევე უცნობებთან:დ) ურთიერთობის, მეგობრებისა და თანამოაზრეების პოვნის, ინფორმაციის მოპოვებისა და გავრცელების ყველაზე კარგი და მარტივი ხერხი. ბევრი ჩემთვის მნიშვნელოვანი და ახლო ადამიანი სწორედ ინტერნეტის, კერძოდ სოციალური ქსელების საშაულებით გავიცანი: ვირტუალურმა მეგობრობამ დიდი ხანია რეალობაში გადაინაცვლა. ისიც აღსანიშნავია, რომ მათთან ურთიერთობაში ისევ აქტიურად ვიყენებ სოციალურ ქსელებს. ბევრი “ნაცნობი” ხელახლა გავიცანი: ფეისბუქი ხომ ბევრ დამატებით ცნობას გვაწვდის ადამიანის შესახებ, ზოგჯერ ეს ინფორმაცია ბევრად უფრო მრავლისმთქმელია, ვიდრე შეხვედრები სამუშაო თუ სასაწავლო პროცესში. ზემოთქმული სამსახურის მოძიებასაც ეხება: ფეისბუქი ამარტივებს ამ პროცესს – პირადი გამოცდილებიდან ვამბობ.

მე არ ვადევნებ თვალს საინფორმაციო გამოშვებებს, მაგრამ საქმის კურსში ვარ რა ხდება ქვეყნად: ნიუსები თავად მოდიან ჩემთან :დ, რამე თუ მაინტერესებს და რჩევა მჭირდება, მაგალითად, სადაა ესა თუ ის დაწესებულება, რომელი ფილმის ყურება ღირს, როგორია ამა თუ იმ სიტყვის სწორი გრამატიკული ფორმა და ა.შ, არ ვურეკავ/ვწერ/ვეკითხები მეგობრებს სათითაოდ: ამისთვის ერთი სტატუსია საკმარისი. ფეისბუქი ასევე ღონისძიების შესახებ ინფორმაციის გავრცელების ერთ-ერთი საუკეთესო საშუალებაა. დღეს ძნელად წარმოსადგენია ნებისმიერი სახის (იქნება ეს საპროტესტო თუ საქველმოქმედო აქცია, კონცერტი, გამოფენა და ა.შ) ღონისძიების ორგანიზება ფეისბუქის გარეშე. საინტერესო ივენთების შესახებ ძირითადად ამ სოციალური ქსელიდან ვიგებ.

ბევრის აზრით, ფეისბუქს ზედმეტად დიდი დრო მიაქვს.  მართალია, ზოგჯერ ხდება ხოლმე, რომ მთელ დღეს სქროლვასა და ვიღაცის უაზრო სტატუსების კითხვაში ატარებ, მაგრამ ფეისბუქი გაძლევს არჩევანის საშუალებას: შეგაწუხა ვინმეს პოსტებმა? hide, unfollow, unfriend, უკიდურეს შემთხვევაში block. ასევე ჩვენზეა დამოკიდებული რამდენად ეფექტიანად  და აზრიანად გამოვიყენებთ დროს ფეისბუქში. 

მე არ ვეთანხმები იმ აზრს, რომ სოციალური ქსელები გვაშორებენ რეალობას. შესაძლოა, ვიღაცას გარეთ გასეირნებას მთელი დღის კომპთან გატარება და “საყოფაცხოვრებო” სტატუსების წერა (მშია, ვჭამ, მეძინება …) ურჩევნია, მაგრამ მთავარი საფრთხე ეს არაა. მთავარი საფრთხე ალბათ ისაა, რომ ფეისბუქზე  ჩვენ შესახებ ზედმეტად ბევრ ინფორმაციას ვაქვეყნებთ და ამგვარად ხელმისაწვდომს ვხდით მას სხვებისთვის: ამიტომ თუ არ გინდათ რამე უსიამოვნებაში გაეხვეთ, ნებისმიერი ინფორმაციის გაზიარებისას სიფრთხილე გამოიჩინეთ.

ხანდახან ვცდილობ წარმოვიდგინო, რა მოხდებოდა, ფეისბუქი რომ არ ყოფილიყო: ალბათ, ცხოვრება ბევრად სხვანაირი იქნებოდა – რაღაც მხრივ უფრო რთული (კომუნიკაციის დამყარების, ინფორმაციის გაცვლის კუთხით) და რაღაც მხრივ უფრო მარტივი. დღეს კი, საკუთარი ნებით, მთლიანად გაბმული ვარ ამ სოციალურ ქსელში.