ნუ გახდებით მანიპულაციის მსხვერპლი

გუშინ სადაც არ ვიყავი, ყველგან ეროვნულ ბიბლიოთეკასთან განვითარებულ მოვლენებზე საუბრობდნენ. ტელეარხები განუწყვეტლივ ატრიალებდნენ ცემა-ტყეპის კადრებს. საინტერესო ის იყო, რომ თითქმის ყველა, ვისაც ვესტუმრე, რუსთავი 2- ს უყურებდა. მეგობართან მისულს დედამისი შემომეგება. მომხდარით აღშფოთებული იყო, სინანულით ამბობდა: “ეს რა ხდება, 90-იანი წლების სამოქალაქო ომს მაგონებს ეს ამბებიო”. უცებ მივხვდი, რომ სიტყვები და შეფასება ძალიან მეცნო. მერე გამახსენდა: პრეზიდენტის პრეს-სპიკერმა თქვა მსგავსი რამ თავის განცხადებაში, შემდეგ ამ განცხადებას მთელი დღე ატრიალებდა რუსთავი 2. ეს შეფასება “ნაციონალური მოძრაობის” სხვა წევრებმაც აიტაცეს და უამრავი ადამიანი მთელი დღის განმავლობაში ერთსა და იმავეს იმეორებდა თუთიყუშივით. მეგობართანაც რუსთავი 2-ს უყურებდნენ. აღარ გამიკვირდა, რატომ იყო ასეთი ნაცნობი მისი შეფასება.

დაცული: აპოლიტიკური თუ აპარტიული?

ეს კონტენტი დაცულია პაროლით. მის სანახავად გთხოვთ შეიყვანოთ პაროლი ქვემოთ:

პაროლი

დაცული: ნუ მიკითხავთ მორალს!

ეს კონტენტი დაცულია პაროლით. მის სანახავად გთხოვთ შეიყვანოთ პაროლი ქვემოთ:

პაროლი

მოტივირებული აზროვნება და 26 მაისის მოვლენები

2003 წელს ჯორჯ ბუშის პრეზიდენტობისას აშშ-მ დაიწყო ომი ერაყთან. ომის მთავარი მიზეზი იყო ერაყის პრეზიდენტის, სადამ ჰუსეინის, მიერ მასობრივი განადგურების იარაღის ფლობა. თუმცა, ეს ცნობა ტყუილი აღმოჩნდა. ომი მხოლოდ 2010 წელს დასრულდა. მას 100 000-ზე მეტი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა. ბუშის ადმინისტრაცია ასევე შეეცადა დაერწმუნებინა ამერიკელი ხალხი, რომ სადამ ჰუსეინს კავშირი ჰქონდა “ალ-ყაიდასა” და 11 სექტემბრის ტრაგედიასთან. ძალიან ბევრმა ადამიანმა დაიჯერა ეს ცნობა და გამოიყენა როგორც გამამართლებელი არგუმენტი ერაყთან ომის დაწყებისა. თუმცა, საბოლოოდ ეს ინფორმაციაც ტყუილი გამოდგა: ჰუსეინს არასდროს უთანამშრომლია “ალ-ყაიდასთან” და არ მიუღია მონაწილეობა 11 სექტემბრის ტერაქტების ორგანიზებაში. ერაყის პრეზიდენტმა ეს სიკვდილისწინა დაკითხვაშიც აღიარა. მიუხედავად ამისა, აშშ-ს ბევრ მოქალაქე ამის შემდეგაც კი მაინც არ აღიარებდა, რომ სადამ ჰუსეინს არაფერი აკავშირებდა ბინ ლადენთან. (უფრო დაწვრილებითი ინფოსთვის გაეცანით ამ კვლევას )

მაინც რატომ განაგრძნობდნენ ამერიკელები ჯიუტად იმის მტკიცებას, რომ 11/09-ის მოვლენებში ხელი სადამ ჰუსეინსაც ერია? ეს უცნაური ქცევა შეიძლება აიხსნას მოტივირებული აზროვნებით (Motivated Reasoning). მოტივირებული აზროვნება _ ესაა ფსიქოლოგიური ფენომენი, ადამიანის გაუცნობიერებელი ტენდენცია მხარი დაუჭიროს მის უკვე ჩამოყალიბებულ შეხედულებას და შეინარჩუნოს ის მაშინაც კი, როცა მას მიეწოდება ამ შეხედულების საწინააღმდეგო ინფორმაცია. ადამიანი აგრძელებს იმის მტკიცებას, რისიც ჯერა. იმის ნაცვლად, რომ ეძებოს რაციონალური ინფორმაცია, მოტივირებული მოაზროვნე ეძებს იმ ცნობებს, რომლებიც შეესაბამება მის შეხედულებას. მოტივირებულ აზროვნებას ადამიანი მიმართავს რათა თავი აარიდოს კოგნიტურ დისონანსს. (კოგნიტური დისონანსს შეიძლება ვუწოდოთ შინაგანი კონფქლიტი, რომელიც წარმოიქმნება ადამიანში ორი საპირისპირო აზრის არსებობისას. რადგან ის მეტად არასასიამოვნო გრძნობებს იწვევს, ადამიანი ცდილობს მის შემცირებას). ინფორმაციას, რომელიც არ შეესაბამება არსებულ შეხედულებას, ადამიანი აიგნორებს. ხშირად მოტივირებულ აზროვნებას არასწორ დაკსვნებამდე მივყავართ.

რა შუაშია ეს ყველაფერი 25 მაისის მოვლენებთან? ზუსტად მოტივირებული აზროვნებით შეიძლება აიხსნას ქართული საქოგადოების ქმედება. მაშინ როცა ხელისუფლების მომხრენი ამართლებდნენ მიტინგის დაშლას და ბევრს საუბრობდნენ ნინო ბურჯანაძის ესკორტის მიერ მოკლულ პოლიციელზე, ასევე აქციის მონაწილეთა ხულიგნობაზე და ნინო ბურჯანაძის მზაკვრულ გეგმებზე, ოპოზიციის მომხრეები არ ამართლებდნენ ხელისუფლების ამ ქმედებას და მათი ყურადღების ცენტრში იყო სპეცნაზის მიერ გამოჩენილი სისასტიკე: მოხუცებისა და დაპატიმრებულების ცემა, ჟურნალისტთა ფიზიკური და სიტყვიერი შეურაცხყოფა. ხელისუფლების მომხრეებს არ სურდათ ეღიარებინათ, რომ აქციის დაშლისას ძალას გადაამეტეს, ხოლო ოპოზიციის მომხრეებს ის, რომ აქციის დარბევის პროვოცირებაში დიდი წვლილი თავად აქციის მონაწილეებს მიუძღოდათ. თუმცა, ალბათ ძალიან არაობიექტური უნდა იყო, რომ არ აღიარო აქციის დაშლისას ძალის გადამეტება. მართალია აქციის მონაწილეები მართლაც ამაზრზენად იქცეოდნენ (არღვევდნენ საზოგადოებრივ წესრიგს, აბინძურებდნენ გარემოს, რამდენჯერმე ცემეს აქციაში არამონაწილე ადამიანები და ა.შ),რამდენიმე გაფრთხილების შემდეგაც არ დატოვეს პარლამენტის მიმდებარე ტერიტორია და სპეცნაზს ჯოხით შეიარაღებულები დახვდნენ. თუმცა, ეს არ აძლევს სპეცნაზს იმის უფლებას, რომ სასტიკად ცემოს აქციის მონაწილე, რომელიც არანაირ წინააღმდეგობას არ უწევს მას. სპეცნაზის მთავარი მოვალეობა იყო აქციის დაშლა და არა დარბევა. თანაც, კანონის დარღვევა პოლიციის მხრიდან მე უფრო დიდ დანაშაულად მიმაჩნია, ვიდრე ჩვეულებრივი მოქალაქის მხრიდან.

რაც მოვისმინე ძირითადი არგუმენტები, რომ აქციის აღკვეთის ღონისძიება „ორგანიზებულად და კანონიერად განხორციელდა”, შემდეგი იყო:
1) ევროპაში არასანქცირებულ მიტინგებს შლიან. თქვენ არ გინახავთ ნამდვილი დარბევა.

ა) 25 მაისის აქცია რომ უნდა დაეშალათ, მგონი ამას ყველა ეთანხმება. საკამათო და მიუღებელია თვითონ დაშლის ფორმა. ბ)ევროპაში მომხდარი ფაქტი იმთავითვე არ ნიშნავს მის სიკეთეს. ყველაფერი რაც ევროპაში ხდება, ვერ იქნება მისაღები და კარგი. გ) ვნახე ევროპაში გადაღებული აქციის დაშლის რამდენიმე ვიდეო. თუმცა, ისინი 25 მაისს გადაღებულ კადრებთან შესადარებელი არაა: საქართველოში გაცილებით აგრესიულად გაუსწორდნენ აქციის მონაწილეებს. უცხოეთში გაადღებულ ვერცერთ ვიდეოში ვერ ვნახე, რომ ერთი ადამიანი, რომელიც წინააღმდეგობას არ უწევს სპეცნაზს, რამდენიმე კაცს ერთად ეცემა. დ) პოლიციელები ძალის გადამეტებისთვის ევროპს ქვეყნებში სათანადოდაც ისჯებიან. ი

2)ცალკეულ ექსცესებს ჰქონდა ადგილი, თუმცა მთლიანობაში ძალის გადამეტებას ადგილი არ ჰქონია.

გავრცელდა ვიდეოები, სადაც აშკარად ჩანს სპეცნაზელთა მხრიდან ძალის გადამეტება. ასევე რამდენიმე იქ მყოფი ჟურნალისტის მიერ ნაამბობსაც გავეცანი, რომლებიც ასევე სპეცნაზის მხრიდან ძალადობაზე საუბრობდნენ. ჟურნალისტის ვალდებულებაა მიაწოდოს ობიექტური ინფორმაცია აუდიტორიას, თანაც, კონკრეტულად ამ ჟურნალისტებისადმი მავქს ნდობა, ამიტომ მათ ნაამბობს ვეყრდნობი. ათამდე (თუ მეტი არა) ჟურნალისტს მიაყენეს ფიზიკური და სიტყვიერი შეურაცხყოფა, წაართვეს კამერები. ჟურნალისტებს უკრძალავდნენ გადაეღოთ აქციის მონაწილეთა ცემის ფაქტები. ამიტომ ძალიან ბევრმა ვიდეომ ვერ მოაწღია ჩვენამდე. აქციის მონაწილე 100-მდე ადამიანი არის დაპატიმრებული. ზოგიერთ მათგანს აღენიშნება ძალადობისა და ცემის კვალი, რომელიც დაპატიმრების შემდეგაა მიყენებული. მოკლედ, როგორ უნდა უგულებელყო ეს ფაქტები. ჯამში ძალიან ბევრი გამოდის, თანაც ძალადობის ბევრმა ფაქტმა ვერ მოაღწია ჩვენამდე, ზუსტად იმის გამო, რომ ჟურნალისტებს პროფესიულ საქმიანობაში ხელს უშლიდნენ. გარდა ამისა, პოლიტიკურად არაანგაჟირებულმა ინსტიტუტებმა, მაგალითად როგორიცაა სახალხო დამცველი ან საია განაცხადეს, რომ პოლიციის მიერ გამოყენებული ძალა რიგ შემთხვევებში არაპროპორციული იყო.

3) სპეცნაზელი ჩვეულებრივი ქართველი ადამიანია, რომელსაც გააჩნია ემოციები. ამიტომ მისი მხრიდან საპასუხო აგრესიის გამოჩენა არის მოსალოდნელი. ის ვერ იმოქმედებს რობოტივით. როგორიცაა ერი, ისეთი სპეცნაზი გვყავს

ამ არგუმენტით ნებისმიერ სფეროში შეიძლება არაპროფესიონალიზმის გმართლება. ზოგადად სამართალდამცავთა მხრიდან ხშირად აქვს ადგილი უფლებამოსილების გადამეტებას. ამის აღსაკვეთად საჭიროა მათი სათანადოდ დასჯა.

რაოდენ დიდი სიყვარული უნდა აკავშირებდეს ადამიანს ხელისუფლებასთან ან რაოდენ დიდი სიძულვილით იყოს განწყობილი ოპოზიციის მიმართ, ამ ფაქტების უგულებელყოფა არის თავის მოტყუება. უფრო რაციონალურ მსჯელობას მივმართოთ. არავინ არ არის შეუცდომელი ამქვეყნად: არც ჩვენ და არც ხელისუფლება.
პ.ს სპეციალურად არ ვსვამ აქციის ფოტოებს, არ მინდა ემოციებზე გათვლილი პოსტი იყოს.:დ