ბლოგერებისა და პირველი ბლოგერი მინისტრის შეხვედრა

გუშინ იუსტიციის სამინისტროში ბლოგერებსა და იუსტიციის მინისტრ თეა წულუკიანს შორის შეხვედრა გაიმართა. შეხვედრაზე ვისაუბრეთ ანტიდისკრიმინაციულ კანონპროექტზე, ასევე განვიხილეთ მინისტრის ბლოგი. ალბათ, გეცოდინებათ, რომ თეა წულუკიანი სულ ცოტა ხნის წინ  საქართველოში პირველი ბლოგერი მინისტრი გახდა. მინისტრმა გვკითხა რჩევები ბლოგთან დაკავშირებით, რომლებსაც იმედია გამოიყენებს :დ

ბევრს დააინტერესა, რატომ აქვს გამორთული კომენტარების სისტემა ბლოგზე. როგორც თეა წულუკიანმა თქვა, მას არ აქვს დრო კომენტარებს პასუხი გასცეს. გარდა ამისა, ის წერს იმიტომ, რომ სურს გარკვეულ საკითხებთან დაკავშირებით საკუთარი აზრი გამოხატოს და არა იმიტომ, რომ ვინმე შეეპასუხოს:

“პოლემიკა აღარ მინდა დაწერის შემდეგ. კომენტარები შემაფერხებს წერაში.”

ამ მიზეზით არ უყვარს ფეისბუქზე შემოსვლა: “ფეისბუქის გახსნის სურვილი არ მიჩნდება, იმდენი რამ მხვდება იქ. თან არ იცი, სად შეიძლება მოხვდეს შენი კომენტარი. ამიტომ ფეისბუქს ბლოგი მირჩევნია, რაც სათქმელი მაქვს ვიტყვი.”

თუმცა, ბლოგზე გარკვეული ხნით (ჯერჯერობით უცნობია როდის) კომენტარების სისტემის გახსნა იგეგმება, რათა მკითხველებს კითხვების დასმის საშუალება ჰქონდეთ. კითხვებს თავად მინისტრი უპასუხებს.

თეა წულუკიანის თქმით, ყველა სფეროში ყველა ნიშნით ყვავის დისკრიმინაცია. სწორედ ეს გახდა იუსტიციის სამინისტროს ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვან პროექტზე – ანტიდისკრიმინაციულ კანონზე – მუშაობის დაწყების მიზეზი. ანტიდისკრიმინაციული კანონის მიღების საჭიროება 17 მაისის მოვლენებმაც განაპირობა. მინისტრი 17 მაისს აფასებს როგორც კატასტროფას, თუმცა, მიუხედავად ნეგატიური მხარეებისა, იყო პოზიტიურიც: “ამ დღეს ეკლესიამ საკუთარი თავი სარკეში დაინახა”. ანტიდისკრიმინაციული კანონპროექტის მიზანი არის საქართველოში მცხოვრებმა ყველა ადამიანმა ერთნაირად ისარგებლოს მინიჭებული უფლებებით, არ მოხდეს როგორც ნეგატიური, ასევე პოზიტიური დისკრიმინაცია კანის ფერის, რასის, სქესის, ასაკის, რწმენის,  პოლიტიკური ან სხვა  შეხედულების,  სექსუალური ორიენტაციის, გენდერული იდენტობისა და სხვა ნიშნის მიხედვით.

კანონი ითვალისწინებს თანასწორობის ინსპექტორის ინსტიტუტის შექმნას. ეს იქმნება სადამსჯელო, რეპრესიული ინსტიტუტი, სანქცირების მექანიზმი მათ წინააღმდეგ,  ვინც დისკრიმინაციას ეწევა. შეეხება არამარტო სახელმწიფო, არამედ კერძო სექტორსაც, ფიზიკურ პირებს. ჩივილის საფუძველზე ინსპექტორს ექნება დისკრიმინატორის დაჯარიმების საშუალება. თანასწორობის ინსპექტორის ინსტიტუტი გაუადვილებს საქმეს ომბუდსმენს და გააძლიერებს დისკრიმინაციის აღმოფხვრას.

კანონპროექტი მოითხოვს დიდ თანხებს და ინფრასტრუქტურულ რევოლუციას, ეს აფერხებს მის მიღებასა და დამტკიცებას. კანონის ამოქმედება 2018 წლისთვისაა ნავარაუდევი.

იმედი მაქვს, მიუხედავად შექმნილი დაბრკოლებებისა, კანონი აუცილებლად მიიღება და პრაქტიკაში დამკვიდრდება. ადამიანები კი უფრო და უფრო ნაკლებად მისცემენ საკუთარ თავს სხვების დისკრიმინაციის უფლებას.

სტერეოტიპების ავი და კარგი

დღეს სიტყვა “სტერეოტიპს” ძალიან ხშირად იყენებენ. ძირითადად თანხმდებიან იმაზე, რომ ქართველების აზროვნება გაჯერებულია სტერეოტიპებით, რომ ჩვენ ძალიან ჩამორჩენილები ვართ. ყველა, ვისაც უნდა პროგრესულ მოაზროვნედ მიიჩნიონ, ხაზს უსვამს იმას, რომ სტერეოტიპულად არ აზროვნებს. მოკლედ ამ სიტყვას მხოლოდ უარყოფით კონტექსტში ხმარობენ. არადა სტერეოტიპსაც გააჩნია თავისი კარგი მხარეები.

სტერეოტიპი _ ესაა განზოგადებული წარმოდგენა ადამიანთა ჯგუფის შესახებ, ძირითადად პიროვნულ მახასიათებლებზე. სტერეოტიპი შესაძლებელია იყოს როგორც დადებითი, ასევე უარყოფითი შინაარსის. მაგალითად, პოზიტიური შინაარსის მატარებელია: “გერმანელები არიან შრომისმოყვარეები.”
ასევე არსებობს აუტო– და ჰეტეროსტერეოტიპი, აუტოსტერეოტიპი ეხება საკუთარ ჯგუფს, ხოლოდ ჰეტერო _ სხვა ჯგუფებს. ზოგჯერ აუტო და ჰეტეროსტერეოტიპები ემთხვევა ერთმანეთს.
სტერეოტიპი შეიძლება გადაეცემოდეს თაობიდან თაობას ისე, რომ ადამიანს რეალურად შეხებაც არ ჰქონდეს მის ობიექტთან. სტერეოტიპის ჩამოყალიბების ერთერთი ხელშემწყობია მედია და ასევე მცირეხნიანი და შეზღუდული კონტაქტი ამა თუ იმ ჯგუფთან.
სქემა, რომელიც ჩანერგილია ადამიანის გონებაში, გავლენას ახდენს მის შემდგომ აზროვნებაზე. იმ შემთხვევაშიც კი როცა ადამიანი ხედავს სტერეოტიპის (რომელსაც ეთანხმება) საწინააღმდეგო ფაქტებს, მაინც ემხრობა მას. ეს იმიტომ ხდება, რომ ადამიანი ყურადღებას აქცევს და “სათვალავში” აგდებს იმ ინფოს, რომელიც მხარს უჭრეს მის წარმოდგენებს, იმ ინფო–ს კი რომელიც არ შეესაბამება მის სტერეოტიპს, უგულებელყოფს. ეს საშუალებას აძლევს შეაფასოს საკუთარი თეორიები როგორც სწორი (ადამიანს კი ყოველთვის აქვს სურვილი იყოს სწორი).

სტერეოტიპი შეიცავს საშიშროებას, რომ მის საფუძველზე ადამიანი განახორციელებს დისკრიმინაციულ ქცევას სხვა ჯგუფის მიმართ.

სტერეოტიპის დადებითი მხარეები

1. პირველ რიგში უნდა გვახსოვდეს, რომ სტერეოტიპი შეიძლება იყოს სიმართლისშემცველი. თუკი ასეა, ინფორმაცია, რომელსაც გვაწვდის სტერეოტიპი, ყურადსაღებია. მაგალითად, ერთერთი კვლევის მონაწილეების ერთ ჯგუფს უჩვენეს ფოტოსურათი და უთხრეს ფოტოსურათზე გამოსახული ადამიანის სახელი და გვარი. მეორე ჯგუფს კი უთხრეს ადამიანის სახელი და გვარი და ასევე მიაწოდეს ინფორმაცია, რომ ის იყო კოლეჯის სტუდენტი. ორივე ჯგუფს სთხოვეს დაეხასიათებნათ ეს ადამიანი. მეორე ჯგუფის გაკეთებული დახასიათება უფრო ზუსტი აღმოჩნდა. მათ უცნობ ადამიანზე ილაპარაკეს იმ სტერეოტიპებზე დაყრდნობით, რომლებიც ზოგადად კოლეჯის სტუდენტს ეხება.

2. სტერეოტიპი არის ნორმალური ფსიქოლოგიური პროცესის პროდუქტი. ესაა გარკვეული ტიპის სქემა, რომელიც გვეხმარება ინფორმაციის დამუშავებაში. ადამიანზე ყოველ წამს უამრავი სტიმული მოქმედებს, შეუძლებელია ყველა ამ სტიმულის დამუშავება. როდესაც გაქვს წინასწარ შემშავებული სქემა, ადვილად უმკლავდები ინფორმაციის სიმრავლეს.

გავითვალისწინოთ

სტერეოტიპებმა შეიძლება ითამაშოს ორიენტირის როლი სხვა კულტურისა თუ ჯგუფის წამომადგენლებთან ურთიერთობისას, თუმცა მათი გამოყენება მხოლოდ პირველი შეხვედრისას უნდა ხდებოდეს. სხვა ჯგუფის წარმომადგენელთა უფრო კარგად გაცნობის შემდეგ ჩვენ შეგვიძლია შევამოწმოთ ამ სტერეოტიპების სისწორე _ და ამის შესაბამისად უგულებელვყოთ ან განვამტკიცოთ.
ადამიანმა უნდა გააცნობიეროს საკუთარი სტერეოტიპები. მანდ უნდა იცოდეს, რომ საკუთარი ინტერპრეტაციები შეიძლება იყოს როგორც სწორი, ასევე მცდარი, რომ ნებისმიერი ჯგუფის შიგნით არსებობს ინდივიდუალური განსხვავებები.
ვისაც უფრო დაწვრილებით გაინტერესებთ ამის შესახებ, წაიკითხეთ დევიდ მაცუმოტოს “ფსიქოლოგია და კულტურა”

რატომ ეშინია კაცს გენდერული თანასწორობის?

“ამ ირანელ ქალს სიკვდილით დასჯა ემუქრება. ის ქმრის ღალატშია ბრალდებული და 5 წელია ციხეშია. ორი წლის წინ მას 99 როზგი მოხვდა. ახლა კი გაახვევენ თეთრ ზეწარში, ყელამდე მიწაში ჩაფლავენ და ქვებს დაუშენენ. ქვებს საგანგებოდ შეარჩევენ _ არც ძალიან დიდი უნდა იყოს, პირველივე ქვამ არ მოკლას, რომ სიკვდილით დასჯის პროცესი საჭიროზე … ხანმოკლე არ აღმოჩნდეს; და არც ძალიან პატარა _ კენჭებით ადამიანს ვერ მოკლავ.” რამდენიმე დღის წინ ეს ინფორმაცია ფეისბუქის ვოლზე ვნახე. უმეტესობამ ალბათ იცის, რომ ირანში ქალები სასტიკ დისკრიმინაციას განიცდიან და ბევრად დაუცველები არიან მამაკაცებთან შედარებით: მაგალითად მაშინ, როცა ქალს ღალატისთვის ქვების ჩაქოლვით სჯიან, კაცს შეუძლია ჰყავდეს ოთხი ოფიციალური ცოლი. გაყრის შემდეგ 7 წელზე ზევით ბავშვები მამასთან რჩებიან. ქალი ვერ გახდება ქვეყნის პრეზიდენტი. ქალი ვერ ჩაიცვამს ისე როგორც მოუნდება: არსებობს ჩაცმულობის ნორმა – აუცილებელია თავსაბურავით სიარული და ტანის დაფარვა.  აკრძალულია ასევე მაკიაჟის გაკეთება. ირანში გენდერული თანასწორობის არსებობაზე საუბარი ზედმეტია.