აუდიოწიგნების პრეზენტაცია

ერთ-ერთი ყველაზე მნიშნელოვანი პროექტი ჩემს ცხოვრებაში დასრულდა. უფრო სწორედ, დიდი იმედი მაქვს, რომ დროებით შეჩერდა და ახლო მომავალში კვლავ გაგრძელდება. საუბარი მაქვს აუდიოწიგნების ჩაწერაზე უსინათლო ბავშვებისთვის. 25 მარტს სწორედ ამ რამდენიმეთვიანი მუშაობის შედეგების პრეზენტაცია გაიმართა ეროვნულ ბიბლიოთეკაში. პროექტი არასამთავრობო ორგანიზაცია “მარიანისა” და “სამოქალაქო ინიციატივის” ორგანიზებით განხორციელდა. მის ფარგლებში 20 მხატვრული და სამეცნიერო შინაარსის წიგნი ჩაიწერა მოხალისეების მიერ. წიგნები უსინათლოთა სკოლის მოსწავლეებისა და მასწავლებლების სურვილის მიხედვით შეირჩა. ჩანაწერები დაიდება Lib.ge-ზე, ასევე უფასოდ გავრცელდება რეგიონულ ბიბლიოთეკებში, უსინათლოთა კავშირის ფილიალებში, განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს რესურსცენტრებში.

აუდიოწიგნების პრეზენტაცია ეროვნულ ბიბლიოთეკაში

როცა მოხალისეობის აპლიკაციას ვავსებდი ამ პროექტში მონაწილეობის მისაღებად, ნამდვილად ვერ წარმოვიდგენდი, რომ ასეთი შრომატევადი და საპასუხისმგებლო საქმე იქნებოდა. თავდაპირველად მოხალისეებმა მეტყველების ინტენსიური ტრენინგი გავიარეთ: ზაფხულში, კვირაში რამდენჯერმე სამსაათიანი გაკვეთილები გვიტარდებოდა. ჩემი პირველი გაკვეთილი მეტყველებაში ძალიან კარგად მახსოვს: სუნთქვის ვარჯიშების დროს კინაღამ გული წამივიდა. უმკაცრესი ტრენერი გვყავდა – ქეთი: ერთი ციდა გოგო, რომ შეხედავ ბავშვს ჰგავს და სულ ვერ წარმოიდგენ, რომ ასეთი მკაცრი და მომთოხვნი იქნება. ქეთიმ ყველაზე დიდი შრომა გასწია. რომ არა ის, ძნელად წარმომიდგენია როგორ შედგებოდა პროექტი. ტრენინგების შემდეგ დაიწყო ჩაწერები საპატრიარქოს “რადიო ივერიასა” და საზოგადოებრივი მაუწყებლის რადიოს სტუდიებში. განსხვავებული აღმოჩნდა უშუალოდ ჩაწერის პროცესი: მიკროფონთან მუშაობისას სულ იმაზე ვფიქრობდი, ბგერები სწორად მეთქვა, სიტყვები არ შემშლოდა, მიმექცია ყურადღება ტონისა და ინტონაციისთვის. ჩაწერები რომ დავასრულეთ, აღმოჩნდა, რომ გარკვეული ნაწილი ისევ თავიდან იყო ჩასაწერი. ამიტომ პროექტი დაგეგმილზე დიდხანს გაგრძელდა. ყველა მოხალისე ვეცადეთ, აუდიოწიგნები რაც შეიძლება კარგი და ხარისხიანი გამოსულიყო.

კარლო კოლოდის “პინოქიოს თავგადასავალი”-ს ჩაწერის პროცესი

შეგიძლიათ მოისმინოთ ჩვენი ჩანაწერების კოლაჟი:

თუკი მოხდება ფინანსების მოძიება, აუდიოწიგნების ჩაწერა კვლავ გაგრძელდება. დიდი იმედი მაქვს, რომ ჩაწერილი 20 აუდიოწიგნი ამ საინტერესო და  ძალიან კარგი პროექტის მარტო პირველი ეტაპია.

ტრენინგი ეთნოგრაფიულში

პროექტის “აუდიოწიგნების ჩაწერა უსინათლოთათვის” პირველი ეტაპი დასრულდა. გუშინ პროექტის მონაწილეებსა და ორგანიზატორებს შეხვედრა გვქონდა ეთნოგრაფიულ მუზეუმში. გავუზიარეთ ერთმანეთს მუშაობის პროცესისგან მიღებული შთაბეჭდილებები, მიზნები და სურვილები.  სექტემბრიდან მცირე შესვენების შემდეგ პროექტი ისევ აქტიურად გრძელდება: დაგეგმილია 20 აუდიო წიგნის ჩაწერა, აქედან რამდენიმეს ჩაწერა უკვე დაწყებულია.  მეც ჩავწერე რაღაც ნაწილი: სამეცნიერო ლიტერატურა შემხვდა, საკმაოდ რთული ენით დაწერილი სასწავლო დამხმარე წიგნი მითოლოგიის შესახებ. სიმართლე გითხრათ, მერჩივნა მხატვრული ლიტერატურა წამეკითხა, ძალიან მინდოდა ეს ასტრიდ ლინდგრენის რომელიმე წიგნი ყოფილიყო, მაგრამ კითხვის სტილისა და მანერის მიხედვით ყველაზე მეტად ჩემი ხმა სამეცნიერო ლიტერატურას მოერგო. თუმცა, როგორც ორგანიზატორები შემპირდნენ, რაიმე მოთხრობასაც ჩამაწერინებენ გული რომ არ დამწყდეს :დ

მეტყველების კურსისგან საკმაოდ განსხვავებული აღმოჩნდა უშუალოდ ჩაწერის პროცესი: მიკროფონთან მუშაობისას შეპყრობილი ხარ ფიქრებით, ყველა ბგერა სწორად თქვა, რამე არ შეგეშალოს, მიაქციო ყურადღება ინტონაციასა და ტონს. ეს კი მცირე დაძაბულობას იწვევს. თუმცა, ყველაფერს თანდათან ეჩვევი. არ მეგონა, რომ სამუშაო ასეთი შრომატევადი იქნებოდა. მაგრამ რაც უფრო მეტს დებ ამა თუ იმ საქმეში, მით უფრო მეტს იღებ.

ტრენინგზე ვიხილე უსინათლოთათვის განკუთვნილი სხვადასხვა დამხმარე საშუალებები: სანტიმეტრი, სახაზავი, კალამი და დაფა, რომლის საშუალებითაც წერენ, კალკულატორი, რუკები, ნახატები, ბრაილის შრიფტით დაწერილი “ვეფხისტყაოსანი” (უზარმაზარი წიგნი, რომელიც ერთ-ერთ ტომს წარმოადგენდა)… გარდა ამისა, ტრენინგზე მონაწილეებმა გავიკეთეთ სპეციალური სათვალე, რომელიც არ ატარებს სინათლეს და ამ სათვალეებში გამცილებლის დახმარებით დავათვალიერეთ მუზეუმი.

ორგანიზაცია “მარიანის” წარმომადგენლებმა დაგვირიგეს ბროშურები, სადაც წერია რჩევები როგორ უნდა დავეხმაროთ უსინათლო ადამიანს გადაადგილებისას. მაგალითად, არასდროს მიაწვეთ მას უკნიდან, გამცილებელი ერთი ნაბიჯით წინ უნდა იდგეს. მიმართულების ახსნისას არ გამოიყენოთ ისეთი ფრაზები როგორიცაა: იქით შეუხვიეთ, აქეთ გადმოდით და ა.შ. ამის ნაცვლად უთხარით უშუალოდ რომელ მხარეს წავიდეს: მარჯვნივ, მარცხნივ, უკან და ა.შ.

პ.ს. ძალიან საინტერესო დღე იყო 🙂

მეტყველების პირველი გაკვეთილი

გუშინ მეტყველების პირველი გაკვეთილი მქონდა. როგორც წინა პოსტში აღვნიშნე სანამ უშუალოდ აუდიოწიგნების ჩაწერაზე გადავალთ, უნდა დავიხვეწოთ მეტყველება. პირველ გაკვეთილზე დრო ხმოვნების წარმოთქმასა და სწორ სუნთქვას დავუთმეთ. ვერ წარმოვიდგენდი ასეთი რთული თუ აღმოჩნდებოდა ეს გაკვეთილი. სუნთქვის ვარჯიშების დროს რამდენჯერმე კინაღამ გული წამივიდა. როგორც მითხრეს, ეს ჩვეული ამბავია და ბევრს ემართება ასე. მითუმეტეს როცა არაფერი გაქვს ნაჭამი. მაინც მოულოდნელი იყო ჩემთვის: დილითაც მირბენია გამოუძინებელსა და მშიერს, ვაჯიშითაც მივარჯიშია სამი საათის განმავლობაში უჭმელს, მაგრამ ასე ცუდად არ გავმხდარვარ.

მეტყველების დროს ერთ-ერთი მთავარი რამ მუცლით სუნთქვაა. სწორი სუნთქვა არამარტო მეტყველებაში გვეხმარება, არამედ ძალიან მნიშვნელოვანია ჯანმრთელობისთვის. სუნთქვაზე დამოკიდებულია ჟანგბადის შეღწევა ორგანიზმში. არასწორი სუთქვა  იწვევს გულის დატვირთვას, ასეთ დროს ფილტვების სრულად ვენტილაცია არ ხდება. მე და ალბათ ბევრი ჩემ გარშემო გულ-მკერდით სუნთქვასაა მიჩვეული. რაც არ ყოფილა კარგი. გულ-მკერდით სუნთქვა არის ზედაპირული, ამ დროს ფილტვების მცირე ნაწილი ივსება ჰაერით, შესაბამისად სხეულს ნაკლები ჟანგბადი მიეწოდება. მუცლით სუნთვქის დროს ჰაერს ღრმად ვისუნთქავთ, ისე რომ ის ფილტვების ქვედა ნაწილამდეც აღწევს. მუცლით სუნთქვისას ჩასუნთქვაზე მუცელი ოდნავ იბერება, ამოსუნთქვისას კი იზნიქება. ჰაერის ჩასუნთქვა ცხვირის (და არა პირის) მეშვეობით უნდა ხდებოდეს. სწორი სუნთქვის ჩამოყალიბებას ერთი მარტივი სავარჯიშო უწყობს ხელს: ხუთ თვლაზე ცხვირით ღრმად უნდა შევისუნთქოთ ჰაერი (ისე, რომ მუცელი ოდნავ გამოიზნიქოს), მომდევნო ხუთ თვლის განმავლობაში კი ამოვისუნთქოთ პირით (მუცელი უნდა შეიზნიქოს).

თანდათან უნდა გადავეჩვიო გულ-მკერდით სუნთქვას.

აუდიოწიგნები უსინათლო ბავშვებისთვის

რამდენიმე კვირის წინ გავიგე ერთი ძალიან კარგი ინიციატივის შესახებ: არასამთავრობო ორგანიზაცია ”მარიანი” და ”სამოქალაქო ინიციატივა” ეძებდა მოხალისეებს უსინათლო ბავშვებისთვის აუდიოწიგნების ჩასაწერად. როგორც განცხადებაში ეწერა, არსებული აუდიო-წიგნები არაა საკმარისი იმისთვის, რომ უსინათლო ბავშვებმა მიიღონ სრულფასოვანი სასკოლო განათლება. გარდა შეზღუდული რაოდენობისა, წიგნები არც ხარისხით გამოირჩევა: მაგალითად, ზედმეტად თეატრალურადაა გახმოვანებული, რაც მსმენელს აღქმაში უშლის ხელს.  უსინათლო ბავშვებს ურჩევნიათ შედარებით სადა, არამხატვრული თხრობა.

გადავწყვიტე მიმეღო მონაწილეობა ამ პროექტში: რა სჯობია იმას, როცა თავისუფალ დროს კეთილ საქმეს უთმობ, თან ახალ, საინტერესო გამოცდილებას იღებ. როგორც აღმოჩნდა მოხალისედ ყოფნის სურვილი ბევრმა ადამიანმა გამოთქვა, ამიტომ შერჩეულ კანდიდატებს საკმაოდ დიდი კონკურენციის გადალახვა მოგვიწია. რადგან ოდესღაც გავლილი მაქვს მეტყველების კურსი, მეგონა რომ მშვენიერი მეტყველება მქონდა, თუმცა, როგორც გასაუბრებაზე მითხრეს, პირის აპარატი ცოტა გაზარმაცებული მქონია, რაზეც მუშაობა მომიწევს. პროექტის ფარგლებში ჩაიწერება 20 წიგნი, დისკები კი უფასოდ გავრცელდება საქართველოს მასშტაბით ბიბლიოთეკებსა და სკოლებში, ასევე აიტვირთება ვებგვერდებზე NPLG.GOV.GE და LIB.GE. უშუალოდ წიგნების ჩაწერაზე სანამ გადავალთ, უნდა გავიაროთ ტრენინგები მეტყველების სპეციალისტთან, რომ რაც შეიძლება სრულყოფილი პროდუქტი მივიღოთ ბოლოს. მოკლედ წინ სასიამოვნო სამუშაო მელის 🙂